Βατικανό

Βατικανό
Status Civitatis Vaticanæ

Βατικανό (Βατικανό Κράτος)

Το Βατικανό, ή και Κράτος τη Πόλιν του Βατικανού, έν' έναν ανεξάρτητον κράτος-πόλιν, σο δυτικόν μέρος τη Ρώμης, στην Ιταλία. Είν' η συνέχεια από το παπικόν κράτος που εποίκεν σο Μεσαίωναν. Εγεννέθεν σην 11η του Φλεβάρη το 1929, με την Συνθήκην του Λατερανού, κεικά σο φασιστικόν καθεστώς του Μουσολίν'.

Το Βατικανό λογαριάζεται ως το πιο μικρόν ανεξάρτητον κράτος, και σην έκτασιν (0,44 τετραγωνικά χιλιόμετρα) και σον λαόν (κατά την επίσημον εκτίμηση του 2023 είχεν 764 ψυές).

Σο Βατικανό κάθεται η Αγία Έδρα – έν' το πνευματικόν και διοικητικόν κέντρον της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Τον Πάπαν ελέγνε τον οι καρδινάλοι σον κονκλάβιον, αούτοι που έν' κάτω από 80 χρονών.

Η εθνική γιορτή έν' η 8η Μαΐου – ημέρα που ελέχθην ο νέος Ποντίφικας (το 2025). Το Βατικανό έν' το μόνο κράτος σον δυτικόν κόσμον (και μαζίν με τες Φιλιππίνες παγκοσμίως), που απαγορεύ’ το διαζύγιον.

Ιστορικόν

Α΄ Περίοδος: ως το 590

Το Παπικόν ή Ποντιφικόν κράτος (Stato Pontificio) ήτον ένα κράτος σην κεντρικήν Ιταλίαν, που εζούσεν από τον 8ον αιώνα ως τον 19ον. Εγεννέθεν ως μια «κοσμική» εξουσία των Παπών, με την Ρώμην ως κέντρον και πρωτεύουσα. Εκατείχεν πολλά εδάφη, που άλλαζαν πολλάκις σο πέρασμα του χρόνου – τόσον πολλά που κανένα άλλο κράτος δεν εγνώρεν τέτοιαν αστάθειαν. Αυτό εγίντον γιατί δεν είχεν αρκετούς υπερασπιστάδες.

Η αρχή αυτής της «κοσμικής» εξουσίας δεν εβεβαιώθεν ιστορικώς. Ελέγνε πως ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο αυτοκράτορας, πρώτος εδώκεν την εξουσίαν τούτην με μια δωρεάν γης. Αλλά αυτό απεδείχθη ψεύδιν, κατασκευασμένον από έναν Ισπανόν παπά, τον Ισίδωρον Μερκάτορα. Ήδη από τον 12ον αιώνα οι Βενεδικτίνοι αμφέβαλαν, και στα μέσα του 15ου αιώνα ο Λαυρέντιος Βάλλας το απεκάλυψεν ως μεγάλο ψεύδος.

Και οι άλλες δωρεές – από τον Πιπίνον τον Μικρόν και τον Καρόλον τον Μέγαν – δεν εβεβαιώθεν ποτέ με έγγραφον. Μάλλον ήτον λόγια, και μόνον για μικρόν χρονικόν διάστημα. Πάντως, ιστορικά ξέρουμε πως οι βασιλείς των Φράγκων εδώκαν κάποια εξουσία στους Παπάδες, αλλά όχι ολική κυριαρχία και ανεξαρτησία.

Η εξουσία των Παπών ήρτεν κυρίως γιατί σιγά σιγά επήραν πρωτεύουσαν θέσιν σην Δυτικήν Εκκλησίαν. Την αρχή, ο τίτλος του Πάπα δεν είχεν καμμία προτεραιότητα. Αλλά επειδή η Ρώμη ήτον η πρωτεύουσα του κράτους, ο επίσκοπος της πόλης εποίκεν πρώτος ανάμεσα σ’ όλους. Βοήθησε και το που ελέγνε πως οι Πάπες είναι διάδοχοι του Απόστολου Πέτρου – που τάχα ήρθεν και εμαρτύρησεν σην Ρώμην.

Το 381, ο αυτοκράτορας Γρατιανός εδώκεν στον Πάπαν το δικαίωμα να δικάζ' τις διαφορές των επισκόπων. Το 452, ο Πάπας Λέων ο Α΄, που τον έστειλεν ο αυτοκράτορας Βαλεντιανός ο Γ΄, επήεν σο Αττίλαν και τον έπεισεν να μη χτυπήσει την Ρώμην.

Όταν επαύσαν οι Αυτοκράτορες της Δύσης, οι Πάπες εγίνηκαν μεσάζοντες ανάμεσα στον λαόν και τους βασιλέας των βαρβάρων.

Όταν ο Ιουστινιανός επήρεν ξανά την Ιταλίαν σο κράτος του (το 554), οι Πάπες είχεν ήδη πολλά εδάφη και πλούτη, από τα δώρα των πιστών. Είχεν περισσότερην δύναμιν κι από τους βυζαντινούς έξαρχους. Όταν οι Λομβαρδοί επήραν την Ιταλίαν (το 568), το κέντρο της Εξαρχίας έφυγεν από την Ρώμην και εποίκεν σην Ραβένναν.

Β΄ Περίοδος: 590–860

Σην εποχήν τούτην, οι Παπάδες εγίνηκαν όχι μόνον πνευματικοί αρχηγοί, αλλά και κοσμικοί άρχοντες. Ο Πάπας Γρηγόριος ο Μέγας (590–604) εδιοίκεν την Εκκλησίαν με σοφίαν και εδυνάμωσεν την εξουσίαν της Ρώμης. Εστήριξεν τα μοναστήρα, έστειλεν ιεραποστόλους, και ετακτοποίησεν τα εκκλησιαστικά ζητήματα.

Μετά τον θάνατον του Γρηγορίου, οι διάδοχοί ατ’ συνεχίσαν την ενίσχυσην της παπικής εξουσίας. Το 754, ο Πάπας Στέφανος Β΄ εζήτησεν βοήθειαν από τον βασιλέαν των Φράγκων, τον Πιπίνον τον Μικρόν, για να πολεμήσ’ την απειλήν των Λομβαρδών. Ο Πιπίνος επέκανεν και, με την «Δωρεάν του Πιπίνου», εδώκεν στον Πάπαν εδάφη, που εγίνηκαν η ρίζα του Παπικού Κράτους.

Το 800, ο Πάπας Λέων ο Γ΄ εστέψεν τον Καρλομάγνον αυτοκράτοραν της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αυτό το πράμαν εδυνάμωσεν την θέσην του Πάπαν ως πνευματικόν και κοσμικόν αρχηγόν σην Δύσην.

Ακείνη την εποχήν, η εξουσία των Παπών εστερεώθεν καλά, και το Παπικόν Κράτος εδυναμώθεν, και εβάλεν τα θεμέλια για την μετέπειτα πορείαν της Εκκλησίας και όλης της Δυτικής Ευρώπης.

Ο Πάπας Γρηγόριος ο Μέγας

Γ΄ Περίοδος: 860–1254

Σην περίοδον τούτην, η Παπική εξουσία ενισχύθην και επεκτάθην, και οι Παπάδες εγίνηκαν όχι μόνον πνευματικοί, αλλά και κοσμικοί άρχοντες. Η Ρώμη εγίνεν κέντρον εξουσίας, και το Παπικόν Κράτος εστερεώθεν σην Ιταλίαν.

Ο Πάπας Ιννοκέντιος Δ΄ (1243–1254) εσυγκρούθην με τον αυτοκράτοραν Φρειδερίκον Β΄, και σην Σύνοδον της Λυών (1245) τον αφόρισεν και τον καθαίρεσεν από τον θρόνον. Μετά τον θάνατον του Φρειδερίκου το 1250, ο Ιννοκέντιος επροσπάθησεν να ενισχύσ' την παπικήν εξουσίαν σην Ιταλίαν, αλλά εσυνάντησεν αντίστασην από τον γιον του Φρειδερίκου, τον Μανφρέδον.

Το 1254, ο Ιννοκέντιος επεχείρησεν στρατιωτικήν εκστρατείαν εναντίον του Μανφρέδου, αλλά ηττήθην σην μάχην της Φώτζιας. Ο Ιννοκέντιος απέθανεν λίγες ημέρες μετά, σην Νάπολην, και ετάφηκεν σην Καθεδρικήν Εκκλησίαν της πόλης.

Δ΄ Περίοδος: 1254–1378

Αρχείον:Βατικανό δ'.jpg

Όψιν τη Πόλιν του Βατικανού σο 1593, από χαρτίν του Αντόνιο Τεμπέστα

Μετά τον θάνατον του Ιννοκέντιου Δ΄, η Παπική εξουσία επέρασεν δύσκολες εποχές. Οι Πάπες επροσπαθούσαν να κρατούν την εξουσίαν τους σην Ιταλίαν, ενώ η αυτοκρατορία των Γερμανών ήθελεν να ελέγχει το νότιο μέρος.

Το 1309, ο Πάπας Κλήμης ο Ε΄ μετέφερεν την έδραν του Παπά από την Ρώμην σην Αβινιόν της Γαλλίας. Αυτό εγίντον γιατί η πολιτική κατάστασις σην Ιταλίαν ήτον ασταθής και επικίνδυνη. Από το 1309 ως το 1377, οι Πάπες εκαθίσαν σην Αβινιόν — αυτό το χρονικόν λέγεται και «Αιχμαλωσία της Βαβυλώνας».

Η παραμονή σην Γαλλίαν έφερεν πολλήν κριτική, και πολλοί Χριστιανοί λέγαν πως ο Πάπας έν' όργανον του γαλλικού βασιλέα. Το 1377, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΑ΄ εφέραν ξανά την έδραν σην Ρώμην, αλλά ο θάνατος ατ' το 1378 έφερεν μεγάλην κρίση.

Από εκεί και πέρα εγίνηκεν το «Σχίσμα της Δύσης»: δύο Παπάδες — ένας σην Ρώμην κι ένας σην Αβινιόν — διεκδικούσαν την εξουσίαν. Η Εκκλησία εκατασχίστην και η παπική εξουσία ετρανταχθήν σην Ευρώπην.

Πηγές

• Βικιπαίδεια: Βατικανό (ελληνικά)
• Ιστορικές πηγές για την Παπική εξορία στην Αβινιόν και το Σχίσμα της Δύσης.

Πηγές

• Βικιπαίδεια: Βατικανό (ελληνικά)
• Wikipedia: Pope Innocent IV (αγγλικά)
• Wikipedia: Papstwahl 1254 (γερμανικά)

Συνδέζμαι

• Το Βατικανό σα Commons