Ευρώπην

Η Ευρώπη σον χάρτεν τη κόσμονος

Ασόν δορυφόρον : φωτογραφία τ' Ευρώπης

Η Ευρώπην εν ήπειρος. Λέγν' ατέν και γηρεόφορον ήπειρον. Γεωγραφικά εν κομμάτ' τ' ευρασιατικού τη μάζας, άμαν έχ' τ' ατεινές το ξεχωριστόν την ιστορίαν και την κουλτούραν και για τ' ατό λέγουν ατέν ήπειρον. Βρέχεται ασον Ατλαντικόν τον Ωκεανόν, το Μαύρον τη Θάλασσαν και το Μεσόγειον τη Θάλασσαν. Με την Ασίαν και την Αφρικήν εντάμαν σχηματίζνε τον «Παλαιόν Κόσμον».

Ετυμολογία

Τ' όνεμαν «Ευρώπη» εξέβεν α' σ' αρχαία τ' ελλενικά τα λέξεις «εὐρύς» και «ὤψ (ἡ)». Η σημασίαν τη λέξης εν: «γαρή π' ελέπ' μακρά». Σ' αρχαίον τ' ελλενικόν τη μυθολογίαν «Ευρώπη» έτον τ' όνεμαν τη κόρης εινός βασιλέα α΄ση Φοινικίαν.

Ας σ' αλλ' την μερέαν πα, αλλ' ετυμολόγοι λέγουν η λέξην «Ευρώπη» εχ' σημιτικόν ρίζαν κι επεκεί έντον ελλενικόν, λ.χ. ασό ακκαδικόν τη γλώσσαν «erebu» (δύσα τ' ήλιονος).

Ανθρώπ'

Ο πληθυσμόν ατ'ς εν σα 742.452.000 νοματούς (σα 2013 τη χρονίαν) απαναφκά. 'Σ σο μέσον όρον ζούν' ακαικά 'ς σα 65 ανθρώπ/χλμ². Α' σ' ούλτ'ς περισσόν ζούνε 'ς σο δυτικόν, 'ς σο κεντρικόν και 'ς σο νότιον την Ευρώπην. 'Σ σ' ανατολικά γάλαι-γάλαι κι άλλο λίγ' ινέσκουνταν.

Καλατσίας

Τ' ευρωπαϊκά τα καλατσίας

'Σ σα 90 τοις εκατό τ' ανθρωπίων και ακόμαν περισσόν καλατσεύ'νε ινδοευρωπαϊκά καλατσίας. Τζιπ τρανόν έκτασην έχ'νε τα σλαβικά, τα γερμανικά και τα ρωμανικά τα καλατσίας. Άλλ' ινδοευρωπαϊκά καλατσίας είναι τ' ελλενικά, τ' αρναούτικά, τα βαλτικά ,τα κελτικά και η ρομανί.

Το δεύτερον ασ' ολτ'ς τρανόν γλωσσικόν φαμέλιαν εν τ' ουραλικά τα γλώσσας. Επίσημα καλατσίας απέσ' 'ς σ' ατά είν' τα φινλανδικά, τ' ούγγρικα και τ' εσθονικά. Εξόν ατεινών εν τα λαπωνικά.

Σ' ευρωπαϊκόν το κομμάτ' τη Τουρκίας καλατσεύ'νε τουρκικόν γλώσσα, τα τουρκικά.

Ινάνεμα

75 τοις εκατό τ' ανθρωπίων έν χριστιανάντ (ά' σ' ούλτ'ς περισσόν ρωμαιοκαθολικοί, προτεστάντ' κι ορθόδοξοι).

8 τοις εκατό είν' μουσουλμανάντ κι ευρίουνταν 'ς σο ευρωπαϊκόν τη Ρουσίαν (25.000.000), 'ς σο ευρωπαϊκόν τη Τουρκίαν (5.900.000), 'ς ση Βοσνίαν Ερζεγοβίνην (2.200.000) και 'ς σην Αλβανίαν (1.400.000 – 2.500.000). Έξον ατούν είν' μουσουλμάν ξενιτάντ' και οι απογόνατουν τη Γαλλίας (5.500.000), τη Γερμανίας (3.200.000), τ' Ηνωμενατί Βασιλειατί (1.500.000) και τ' Ιταλίας (1.000.000).

'Σ σο 1 τοις εκατό τ' ανθρωπίων αφ'κά είν' τ' έτερα τ' ινανέματα. 'ς σα 16 με 17 τοις εκατό ξάι 'κ ινανεύνε.

Κράτη και πολιτικόν διαίρεση

Βόρειον Ευρώπη

1. Χερσαία τοπέα: Δανία, Φινλανδία
2. Σκανδιναβικόν Χερσόνησος: Νορβηγία, Σουηδία.
3. Νησιωτικά τοπέα: Ισλανδία

Δυτικόν Ευρώπη

1. Χερσαία τοπέα: Γαλλία, Μονακόν
2. Κάτω Χώρας: Ολλανδία, Βέλγιον, Λουξεμβούργον
3. Νησιωτικα τοπέα: Ηνωμένον Βασίλεον (Τρανόν Βρετανία), Ιρλανδία

Κεντρικόν Ευρώπη

1. Παραθαλάσσεα τοπέα: Γερμανία, Πολωνία
2. Ηπειρωτικά τοπέα: Ελβετία, Λιχτενστάιν, Αυστρία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία,

Ανατολικόν Ευρώπη

1. Παρα-βαλτικά τοπέα: Εσθονία, Λεττονία, Λιθουανία,
2. Ηπειρωτικά τοπέα: Ρουσία (ευρωπαϊκόν), Λευκορουσία
3. Παρευξείνεια τοπέα: Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Γρουζία, Μολδαβία, Ουκρανία

Νότιον Ευρώπη

1. Ιβηρικόν Χερσόνησος: Ισπανία, Πορτογαλία, Ανδόρρα.
2. Ιταλικόν Χερσόνησος: Ιταλία, Βατικανόν, Άγιος Μαρίνος.
3. Βαλκανικόν Χερσόνησος: Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ελλάδα, Σερβία, Μαυροραχιν, Κροατία, Σλοβενία, Βοσνία και Ερζεγοβίνην, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκία (ευρωπαϊκόν).
4. Νησιωτικά τοπέα: Μάλτα, Κύπρος.

Γεωγραφία

Με την Ασίαν εντάμαν εφτάει τρανόν γεωγραφικόν σύνολον. Αέτσ' η Ευρώπην εν χερσόνησον τ' ευρασιατικού τ' ήπειρατι. Τα τζιπ τρανά τα ευρωπαϊκά τα χερσονησία είν' η Κόλα, το Σκανδιναβικόν, το Γιουτλανδικόν, το Ιβηρικόν, το Ιταλικόν και το Βαλκανικόν. Απέσ' σ' ουλ' τρανά τ' ευρωπαϊκά τα νησία ευρίουμεν τη Νόβαγια Ζεμλιά, τη Γην τη Φραγκίσκονος Ιωσήφ, τα Βρετανικά τα νησία, τα νησία τη Δανίας, την Ισλανδίαν, την Κορσικήν, τη Σαρδηνίαν, τη Σικελίαν, την Κύπρον και την Κρήτην.

Συνδέζμαι

• Η Ευρώπην σα Commons
• Η Ευρώπην σο Βικιλεξικόν
• Χάρτες ασην Ευρώπην
• EUROPEstartpage.com (Οδηγός ταξιδίων)
• Η Ευρώπην σην νύχταν
• Περιοχίδια τη Ευρώπης
• Χάρτες τη Ευρώπης
• Ιστοσελίδα τη Ευρωπαϊκής Ένωσης